Τι είναι ο επιχείλιος έρπης;

Ο επιχείλιος έρπης (Herpes labialis) είναι ένα
συχνό δερματικό νόσημα, το οποίο
εμφανίζεται κυρίως στα χείλη και στην
περιοχή γύρω από το στόμα. Οφείλεται σε
ιό, τον ερπητοϊό  HSV (Herpes Simplex Virus). Ο ιός
αυτός έχει πολλά στελέχη.  Πάνω από 150
στελέχη του HSV έχουν απομονωθεί. Τα
κυριότερα εξ’αυτών είναι ο HSV 1, ο  οποίος
είναι υπεύθυνος για τον έρπητα του
στόματος και των χειλέων και ο HSV 2 που
ευθύνεται για τον έρπητα των γεννητικών
οργάνων.  ʼλλα στελέχη περιλαμβάνουν
τον έρπητα ζωστήρα και τον ιό Epstein Barr
(Λοιμώδης μονοπυρήνωση).

Πως μεταδίδεται;

Ο επιχείλιος έρπης μεταδίδεται κυρίως
με την άμεση επαφή όπως για παράδειγμα
με το φιλί. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί
με διάφορα προσωπικά  αντικείμενα του
πάσχοντος όπως είναι το  ποτήρι, οι
πετσέτες ,τα ξυραφάκια  κλπ , αλλά αυτό
είναι πιο δύσκολο. Η μετάδοση γίνεται
κυρίως με την επαφή με την πληγή. Η
μετάδοση μέσω του αέρα θεωρείται
απίθανη, διότι ο έρπης δεν μπορεί να
ζήσει για πολύ έξω από το κύτταρο, αλλά
δεν μπορεί και να αποκλειστεί εντελώς .
Έτσι δεν μεταδίδεται με το φτάρνισμα
όπως συμβαίνει με τον ιό της γρίπης,
ωστόσο δεν μπορεί να είναι κανείς
απόλυτα σίγουρος γι’ αυτό. Η μετάδοση
του έρπη γίνεται κυρίως όταν τα
συμπτώματα είναι σε έξαρση και υπάρχουν
οι φουσκάλες,  αλλά μπορεί να υπάρξει
μετάδοση του ιού ακόμα και όταν δεν
υπάρχουν αυτά.

Ο ιός του επιχείλιου έρπητα, αφού
εισέλθει στον οργανισμό, προσβάλλει
αρχικά τα επιθηλιακά κύτταρα του
στόματος και κατόπιν μεταφέρεται   μέσα
στο νευρικό ιστό και στο πρόσωπο, όπου
παραμένει τελικά σε λανθάνουσα
κατάσταση. Επιχείλιος έρπηςΜπορεί
ωστόσο να μην εκδηλωθεί ποτέ. Πράγματι,
σε μεγάλο ποσοστό ο ιός είναι
ασυμπτωματικός. Δύο στους τρεις φορείς
του ιού δεν γνωρίζουν ότι τον έχουν
διότι δεν εκδηλώνουν συμπτώματα. Μπορεί
όμως κάτω από ορισμένες συνθήκες να
δραστηριοποιηθεί  και να εμφανίσει τη
νόσο. Υπολογίζεται ότι 33% των ατόμων που
έχουν προσβληθεί από τον ιό μία πρώτη
φορά, θα παρουσιάσουν  περιπτώσεις
επαναδραστηριοποίησής του.  Οι
κυριότερες αιτίες που μπορεί να
«ξυπνήσουν» τον ιό είναι:

  •  Πτώση της άμυνας του αμυντικού
συστήματος του οργανισμού
  •  Ορμονικές διαταραχές
(εμμηνορυσία,εγκυμοσύνη,κλπ)
  •  Κακή διατροφή
  •  Παρατεταμένη έκθεση σε
υπεριώδη-ηλιακή ακτινοβολία
  •  Γρίππη-κρυολόγημα
  •  Stress.

Αξίζει επίσης να αναφέρουμε, ότι  ο
επιχείλιος έρπης μπορεί να μεταδοθεί
και στα γεννητικά όργανα με τη
σεξουαλική επαφή.  Αν και γενικά ο ιός HSV
1 προτιμά να εκδηλώνεται στο στόμα, εν
τούτοις είναι γνωστό πλέον ότι το 30% των
περιπτώσεων  έρπη στα γεννητικά όργανα 
οφείλεται στον HSV 1.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Αρχικά, ο ασθενής νοιώθει ένα αίσθημα
πίεσης , θερμότητας  και κνησμού
(φαγούρας) στο σημείο όπου στη συνέχεια
θα εμφανιστεί ερυθρότητα (κοκκίνισμα)
και τέλος το εξάνθημα. Μερικές φορές
συνυπάρχει και ήπιος πυρετός ή και
διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων. Το
εξάνθημα έχει συνήθως τη μορφή
φουσκάλας  ή φυσαλίδας γεμάτης με
κιτρινωπό διαυγές  υγρό,  πάνω στο
ερεθισμένο δέρμα που προκαλεί τσούξιμο
και πόνο. Πολλαπλές φυσαλίδες στον
επιχείλιο έρπητα.Οι φυσαλίδες μπορεί να
είναι πολλές μικρές συσσωρευμένες πάνω
στο ερεθισμένο δέρμα, ή να ενωθούν σε
μία μεγαλύτερη . Συνήθως σπάζουν
αφήνοντας υγρό. Στη φάση αυτή ο έρπης
παρουσιάζει τη μεγαλύτερη
μεταδοτικότητα. Μπορεί να μεταδοθεί και
σε άλλα σημεία του σώματος όπως τα
μάτια, όπου προκαλεί κοκκίνισμα, πόνο
και έλκος του κερατοειδή χιτώνα,
βάζοντας έτσι σε κίνδυνο την όραση,  γι’
αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή.

Στη συνέχεια, αφού σπάσουν οι φυσαλίδες
δημιουργείται μία κρούστα στο σημείο
του δέρματος και τελικά απομένει μία
ερυθρότητα στην περιοχή.  Όλος αυτός ο
κύκλος των συμπτωμάτων διαρκεί 7-12
μέρες. Στην αρχή μπορεί να υπάρχει ένας
τοπικός αποχρωματισμός του δέρματος,
αλλά τελικά δεν μένει κανένα ίχνος.

Πως θεραπεύεται;

Συνήθως τα συμπτώματα της νόσου
υποχωρούν μέσα σε 1-2 εβδομάδες, όσο
διαρκεί δηλαδή ο κύκλος αυτών, οπότε δεν
υφίσταται ανάγκη συγκεκριμένης
θεραπείας. Ωστόσο κάποια φαρμακευτικά
σκευάσματα που περιέχουν αντιϊικές
ουσίες όπως η ακυκλοβίρη, η
φαμσικλοβίρη και η βαλασικλοβίρη
μπορούν να ελαχιστοποιήσουν  τη 
διάρκεια και την ένταση των
συμπτωμάτων. Τα φάρμακα αυτά
παρουσιάζουν μεγαλύτερη δραστικότητα
όταν εφαρμοστούν στα αρχικά στάδια της
νόσου. Κυκλοφορούν με τη μορφή κρέμας ή
γέλης. Η χρήση επίσης ειδικών
αντισηπτικών διαλυμάτων ή σαπουνιών
βοηθά κυρίως στην αποφυγή μετάδοσης της
μόλυνσης σε άλλα μέρη του σώματος.  Αν
υπάρχει πόνος , μπορεί να βοηθήσει η
λήψη παυσιπόνων όπως η παρακεταμόλη ή
άλλων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών
φαρμάκων.

Τι πρέπει να προσέχω;

Οι ασθενείς με επιχείλιο έρπη πρέπει να
προσέχουν να μη μολύνουν άλλες περιοχές
του σώματος και κυρίως τα μάτια τους.
Για το λόγο αυτό πρέπει να πλένουν καλά
τα χέρια τους μετά από κάθε επαφή με την
πάσχουσα περιοχή. 

Οι γυναίκες  πρέπει να είναι πολύ
προσεκτικές όταν  χρησι΅οποιούν
προϊόντα ΅ακιγιάζ για να καλύψουν το
ση΅άδι στα χείλη τους ή στο πρόσωπο.

Μη σπάτε τις φυσαλίδες και μη ξύνετε τις
δερματικές πληγές που σχηματίζονται
κατά την διάρκεια της επούλωσης του
επιχείλιου έρπητα,  γιατί μπορεί να
μολύνετε τα δάκτυλά σας με τον ιό και
την περιοχή του επιχείλιου έρπητα με
άλλα μικρόβια.

Αποφεύγετε την έκθεση στην ηλιακή
ακτινοβολία, καθώς αυτή είναι δυνατόν
να επαναδραστηριοποιήσει τον ιό.

Επίσης αποφύγετε την υπερβολική
σωματική και ψυχική καταπόνηση.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης να
περιορίσετε τη μετάδοση του ιού σε άλλα
άτομα, ιδιαίτερα σε ευπαθείς ομάδες
όπως άτομα με μειωμένη άμυνα του
οργανισμού (π.χ ασθενείς σε
χημειοθεραπεία), έγκυες γυναίκες, βρέφη
και χρονίως  πάσχοντες.  Για το λόγο αυτό
, προσπαθείτε να μη μοιράζεστε τα
προσωπικά σας αντικείμενα (πετσέτες,
ποτήρια, μαχαιροπήρουνα κλπ).

Τέλος συμβουλευθείτε τον γιατρό σας για
την κατάλληλη παροχή φαρμακευτικής
αγωγής.