Ο όρος «άνοια» αναφέρεται σε μια
σειρά συμπτωμάτων που παρουσιάζουν
άτομα με νοσήματα που προσβάλλουν τον
εγκέφαλο. 
Τα συμπτώματα αφορούν τις νοητικές
λειτουργίες  και έχουν ως αποτέλεσμα τη
σταδιακή και αργή επιδείνωση της
ικανότητας του ατόμου να λειτουργεί
ικανοποιητικά στην καθημερινή του ζωή. 
Ο ασθενής πρέπει να εμφανίζει διαταραχή
σε μία ή και περισσότερες νοητικές
λειτουργίες όπως προκύπτει από την
κλινική εξέταση.
Έτσι μπορεί να υπάρχει διαταραχή
μνήμης, διαταραχή στο λόγο, στη γραφή
και την ανάγνωση, διαταραχή στον
προγραμματισμό, την προσοχή και την
κρίση ή και διαταραχή στην οπτικοχωρική
ικανότητα : αναγνώριση αντικειμένων
(σε τι χρησιμεύουν), του χώρου, δυσκολία
στο χειρισμό των αντικειμένων ή στο
ντύσιμο. Τέλος μπορεί να υπάρχει
γενικότερη διαταραχή στην
προσωπικότητα και στην συμπεριφορά.

Πότε εμφανίζεται
Η συχνότητα της άνοιας έχει σχέση με την
ηλικία. Σε ηλικίες κάτω των 65 ετών αφορά
1-2% του πληθυσμού. Για τις μεγαλύτερες
ηλικίες η συχνότητα διπλασιάζεται για
κάθε 5ετία. Έτσι στις ηλικίες των 85-90
ετών το 32% εμφανίζει άνοια (το 1/3).

Παθήσεις που οδηγούν στην άνοια
Νόσος Αλτσχάιμερ: Πρόκειται για τη
συνηθέστερη πάθηση που προκαλεί άνοια
(50-60%).
Τα πρώτα συμπτώματα αφορούν την
πρόσφατη μνήμη.
Οφείλεται στη καθίζηση μέσα στον
εγκέφαλο δύο, κατά τα άλλα φυσιολογικών
πρωτεϊνών, του β-αμυλοειδούς και της
τ-πρωτεΐνης.
ʼνοια με σωμάτια του Λούι (Lewy body
disease): αφορά το 10-15% των ανοιών.
Μετωποκροταφική εκφύλιση: αφορά
περίπου το 7% των ανοιών.
Αγγειακή άνοια: αφορά μέχρι και 10%
των ανοιών. Παράγοντες κινδύνου στην
αγγειακή άνοια:
Ηλικία (μεγαλύτερη η ηλικία,
μεγαλύτερη κι η πιθανότητα εμφάνισης)
Αγγειακοί παράγοντες κινδύνου:
υψηλή χοληστερίνη, υπέρταση, διαβήτης,
κάπνισμα, παχυσαρκία
Καρδιακή ανεπάρκεια και αρρυθμίες
Ορθοστατική υπόταση
Φύλο: συχνότερη στους άνδρες
(ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 75 ετών)
ʼνοια από νόσο Πάρκινσον: αφορά
περίπου το 4-5% του συνόλου των ανοιών.
Περίπου 10% οφείλεται σε πολλές άλλες
παθήσεις (πχ. όγκοι, τραυματισμοί,  κά)
Περίπου 4% των ανοιών αφορά αναστρέψιμες
καταστάσεις (πχ. Θυρεοειδική
δυσλειτουργία)

Πορεία της άνοιας
Κάθε πάθηση ξεκινά με διαφορετικά
συμπτώματα (πχ. Η νόσος Alzheimer με μνήμη
ενώ η μετωποκροταφική με προβλήματα
συμπεριφοράς). Με το πέρασμα του χρόνου
προστίθενται συμπτώματα που αφορούν
τις υπόλοιπες νοητικές λειτουργίες
όπως και προβλήματα συμπεριφοράς. Σε
πλέον προχωρημένα στάδια, εμφανίζονται
τα προβλήματα κίνησης τα οποία και
καθηλώνουν εν τέλει τον ασθενή στο
κρεβάτι, με τους ασθενείς στα τελικά
στάδια να αντιμετωπίζουν τους
κινδύνους της καθήλωσης (πνευμονίες από
εισρρόφηση, ουρολοιμώξεις κά).
Συνήθως η πορεία είναι συνεχώς
εξελισσόμενη ή με την πρόσκαιρη
εμφάνιση  περιόδων σχετικής
σταθερότητας.Το προσδόκιμο επιβίωσης
ανάλογα με τις διάφορες παθήσεις είναι
5-10 χρόνια.

Πώς θα αποφύγετε την άνοια
Όπως δήλωσε ο δρ Ντάρζι, είναι πλέον
καλά τεκμηριωμένο ότι ο τρόπος ζωής
ευθύνεται για σημαντικό ποσοστό των
κρουσμάτων άνοιας.
Στην πραγματικότητα, «μόνο στη Βρετανία
θα μπορούσαν να αποτρέπονται σε ετήσια
βάση 80.294 κρούσματα άνοιας, εάν όλοι οι
ενήλικες υιοθετούσαν ορισμένες
συνήθειες που ωφελούν τον εγκέφαλο»,
είπε.
Οι συνήθειες αυτές είναι: η υγιεινή
διατροφή, η συστηματική γυμναστική και
η συστηματική εξάσκηση των νοητικών
δεξιοτήτων με απαιτητικές
δραστηριότητες όπως τα παζλ και τα
σταυρόλεξα.
«Η άνοια, αυτή η εκφυλιστική πάθηση του
εγκεφάλου που στερεί από τους πάσχοντες
την προσωπικότητα και τελικά την
αξιοπρέπειά τους, είναι μία από τις πιο
επίφοβες ασθένειες του ανθρώπινου
είδους και μία από τις μεγαλύτερες
προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε»,
τόνισε ο δρ Ντάρζι.

Πρόληψη
«Ο κόσμος δεν πρέπει να κάθεται με
σταυρωμένα χέρια, ελπίζοντας ότι θα
βρεθεί κάποιο φάρμακο γι΄ αυτήν, αλλά να
λάβει τα μέτρα του με βάση τα
επιστημονικά στοιχεία ότι οι αλλαγές
στον τρόπο ζωής και οι προσπάθειες
διέγερσης του εγκεφάλου μπορούν να τον
προστατεύσουν. Πρέπει να φροντίσουμε
τον εγκέφαλό μας σε ατομικό επίπεδο,
οξύνοντας την ικανότητά μας στο σκάκι,
λύνοντας τα σταυρόλεξα για "δυνατούς
λύτες" και φτιάχνοντας τα παζλ με τα 10.000
κομμάτια» πρόσθεσε.


Όλα αυτά όμως, δεν πρέπει να αρχίσουν
στην τρίτη ηλικία, αλλά πριν από τα 50 μας
χρόνια. 
Η υγιεινή διατροφή, η αποφυγή της
παχυσαρκίας και η άφθονη γυμναστική
παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία
του εγκεφάλου, διότι πλέον είναι
αποδεδειγμένο πως ό,τι ωφελεί την
καρδιά, ωφελεί και τον εγκέφαλο»,
υπογράμμισε.

Από τις ασθένειες που πλήττουν τον
εγκέφαλο και συντελούν στην εμφάνιση
της άνοιας, ο δρ Ντάρζι είπε ότι οι πιο
σημαντικές είναι η υπέρταση και ο
σακχαρώδης διαβήτης.
Η μη ρυθμισμένη υπέρταση, λ.χ.,
αυξάνει κατά 60% τον κίνδυνο εμφάνισης
άνοιας, ενώ πάνω από ένα στα τρία
κρούσματα άνοιας οφείλονται στον
σακχαρώδη διαβήτη.
Επομένως η ρύθμιση της αρτηριακής
πίεσης στην μέση ηλικία και η
ρύθμιση του σακχάρου από την πρώτη
στιγμή που κάποιος μαθαίνει ότι έχει
διαβήτη, έχουν ζωτική σημασία.